Κυριακή 31 Μαΐου 2009

ΤΟ ΟΜΟΡΦΟ ΚΟΥΡΟΥΝΟΧΩΡΙ


Ένας από τους 4 οικισμούς του Τοπικού Διαμερίσματος Μελάνων του Δήμου Νάξου.Βρίσκεται στη μέση της διαδρομής Χώρας – Κυνιδάρου στην κορυφή της Ανατολικής κοιλάδας των Μελάνων πάνω από τα πανέμορφα και πανάρχαια περιβόλια που είναι κατάφυτα από όλων των ειδών τα οπωροφόρα εσπεριδοειδή και ελαιόδεντρα καθώς και όλων των ειδών τα λαχανικά.Το επικλινές του έδαφος έχει διαμορφωθεί σε αρδεύσιμο και καλλιεργήσιμο με καλαίσθητες αναβαθμίδες.Όλα τα περιβόλια και τις αυλές των καλαίσθητων σπιτιών κοσμούν πολυετή και μονοετή λουλούδια για αυτό και το χωριό πολλοί το αποκαλούν Ανθοχώρι. Ζωτικής σημασίας για το χωριό είναι η πηγή του Φλεριού που με το άφθονο και γάργαρο νερό της αρδεύει τις εκτάσεις και υδρεύει τους οικισμούς.Μοναδικοί αρχαιολογικοί θησαυροί της περιοχής είναι:•Το αρχαίο υδραγωγείο μήκους 11 χιλιομέτρων που μετέφερε το νερό του Φλεριού στη Χώρα το οποίο κατασκευάστηκε το τελευταίο τρίτο του 6ου π.χ. αιώνα. Η 1η φάση ήταν με πυλοσωλήνες με υπόγεια σήραγγα 230 μέτρων στην είσοδο του από την λεκάνη του Φλεριού. Έχει μία μεταγενέστερη φάση που έγινε την εποχή της Ρωμαιοκρατίας και η φάση αυτή ήταν με κτιστό αυλάκι.•Τα αρχαία λατομεία, έχουν την ακμή τους τον 7ο και 6ο π.χ. αιώνα, έχουν τροφοδοτήσει την τέχνη ολόκληρης της Αρχαίας Ελλάδας με τα μάρμαρά τους αυτή την εποχή. Μέσα σʼ αυτά έχουν σωθεί μοναδικά ευρήματα αγαλμάτων υπερφυσικού μεγέθους, δηλαδή δύο αγάλματα γυμνών νέων 5,5 μέτρα το καθένα και τα δύο Κούροι του 6ου π.χ. αιώνα.•Μοναδικός στην περιοχή Βενετσιάνικος Μεσαιωνικός Πύργος, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει ο MILER που έχει γράψει την ιστορία της Φραγκοκρατίας, ένας Δούκας το 1370 (ο Κόκκος) δολοφονήθηκε από συγγενή του, ο οποίος του πήρε την ηγεσία και έκτισε τον Πύργο. Κατʼ άλλους ο Πύργος κτίστηκε το 1600 την εποχή που ήλθαν στη Νάξο οι Ουρσουλίνες. Στον πανέμορφο κήπο του Πύργου, που ανήκει σε ένα απλό σπίτι του Χωριού υπάρχει ένα μαρμάρινο τραπέζι με μια επιγραφεί που δηλώνει ότι σε αυτό το τραπέζι διασκέδαζε ο βασιλιάς Ώθωνας.

Πέμπτη 28 Μαΐου 2009

ΜΥΛΟΙ Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΟΜΟΡΦΙΑ ΤΗΣ ΝΑΞΟΥ







Ένας τόπος που δεν θα πληγώσει την αισθητική. Αντίθετα η ατμόσφαιρα στα τρία μικρά χωριουδάκια των Μύλων που τα συνδέει μια ονειρεμένη διαδρομή, παλιοί νερόμυλοι με τις τεράστιες άφουκλες, το παλιό υδραγωγείο με τους πανέμορφους καταρράκτες, το γραφικό δρομάκι ανάμεσα στα πρεβόλια, τα πλατάνια, τις ελιές, και τις κουκουμαριές, οι λιγοστοί κάτοικοι του χωριού καλόκαρδοι και ευγενικοί. Όλοι μαζί λειτουργούν αθροιστικά για ένα αξέχαστο οδοιπορικό.Δεν χρειάζεσαι οδηγό για την επίσκεψη αρκεί να ακολουθήσεις το δρόμο του νερού που σε βγάζει από το Κουρνοχώρι στους Μύλους κι ' από κει στο αρχαίο ιερό των πηγών και στους αρχαίους κούρους των Μελάνων. Το όνομα τους το πήραν απ' τους πολλούς νερόμυλους που είναι σε όλο το μήκος της διαδρομής των νερών. Το χωρίο χωρίζεται σε τρεις ζώνες, τους Κάτω, τους Μεσαίους και τους Πάνω Μύλους, που με την σειρά τους ανήκουν στο Δημοτικό διαμέρισμα των Μελάνων και βρίσκονται στο νοτιοανατολικό μέρος της ομώνυμης κοιλάδας.Κάτω Μύλοι το πρώτο χωριουδάκι συναντάς ένα σκηνικό πρωτόγνωρο για κάποιον που ζει στην πόλη. Εκεί λες και ο χρόνος έχει σταματήσει πριν από εκατό χρόνια. Βλέπεις χαμηλά μονώροφα σπίτια με τις αυλές άδειες από ανθρώπους τα περισσότερα, μνημεία αλλοτινών εποχών. Ένα δύο στενόχωρα δωμάτια για να εξυπηρετούν τις ανάγκες της πολύτεκνης οικογένειας, το ένα είναι το μαεριό (κουζίνα) κι ο χώρος υποδοχής και τα άλλο η κρεβατοκάμαρα του σπιτιού. Έξω στην αυλή που είναι πιο ευρύχωρη, ένα δωμάτιο ακόμα ο ματζές η μυτάτος χώρος που έβαζαν τα ζώα και το φουρναριό αποτελούν τα βοηθητικά υποστατικά του σπιτιού.Μεσαίοι Μύλοι: Στο δεύτερο χωριουδάκι διακρίνεις μια άλλη νεότερη εποχή της δεκαετίας του 30. Μια συστάδα από διώροφα σπίτια 5 εως 6 όλα κι όλα αγωνίζονται να προστατευτούν το ένα δίπλα στο άλλο, λες και νοιώθουν την αγωνία της διαφαινόμενης εγκατάλειψης. Τα τροχοφόρα εδώ δεν φθάνουν, με αποτέλεσμα το ασβεστωμένο πλακόστρωτο δρομάκι να διατηρεί για κάμποσο καιρό την ομορφιά του με την φροντίδα της ηλικιωμένης Μυλιώτισσας νοικοκυράς. Η ομορφιά και η καλαισθησία είναι έμφυτη κληρονομιά στις νοικοκυράδες του χωριού. Στόρια χειροποίητα ντύνουν τα παράθυρα ενώ υπέροχες δαντέλες στολίζουν τα ντουλάπια κι άλλες γωνιές του σπιτιού.Πάνω Μύλοι ακολουθώντας ξανά το δρόμο των νερών για τους πάνω μύλους οι εικόνες της φύσης που ανακαλύπτεις είναι μοναδικές. Άλλωστε το στoιχείo του νερού είναι εδώ το κυρίαρχο. Η γοητεία που αναδεικνύεται με τους καταρράκτες και την αέναη κίνηση των νερών φροντισμένα απ' τη φύση μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια δημιουργούν στιγμές μαγείας. Στους πάνω Μύλους συνυπάρχει το παλιό με το καινούργιο. Εδώ γίνονται προσπάθειες συντήρησης και αναπαλαίωσης αρκετών σπιτιών που δείχνουν όμως αρκετό μεράκι, αγάπη και σεβασμό στη παράδοση. Και αφού βρίσκεσαι εκεί αξίζει τον κόπο ακολουθώντας το παραδοσιακό μονοπάτι και πάντα δίπλα στο δρόμο των νερών να φτάσεις μέχρι το Φλεριό που είναι η συνέχεια μιας διαδρομής αστείρευτης φυσικής ομορφιάς.­

Σάββατο 23 Μαΐου 2009

ΑΣΒΕΣΤΟΚΑΜΙΝΑ




Κύρια απασχόλιση των κατοίκων των Μελάνων ήταν για πολλούς αιώνες τα ασβεστοκάμινα. Συνήθως μία ομάδα από 5-6 άτομα έφτιαχναν μία παρέα και άρχιζαν την προετοιμασία της παραγωγής του ασβέστη. Από το μήνα Μάρτιο μέχρι τον Οκτώβριο ήταν η περίοδος απασχόλισης με τα ασβεστοκάμινα. Πρώτα έβγαζαν τα κλαδιά που ήταν διάφοροι θάμνοι όπως φρύγανα-θύμια-αστιβές-πίκες-ασπαρθιές-σκινιές και άλλα. Τα έκαναν γομάρια και η ποσότητα ήταν ανάλογα με το μέγε8ος του καμινιού. Συνήθως ήταν από 600 γομάρια μέχρι 1.200 και η χωριτηκότητα του καμινιού από 10.000 οκάδες μέχρι 35.000 οκάδες. Αφού έβγαζαν τα κλαδιά μετά έβγαζαν το σφάραμα δηλαδή τον ασβεστόλιθο. Τον κουβαλούσαν στο καμίνι με τα ζώα και τον έχτιζαν με ειδικό τρόπο από έμπειρο τεχνήτη. Μετά άναβαν το καμίνι και κουβαλούσαν με τον ώμο το κλαδί που πολλές φορές ήταν αρκετά μακριά από το καμίνι και πολύ δύσκολη η μεταφορά του. Η διάρκεια του ψησίματος ήταν 3 μερόνυχτα και η βάρδια ήταν συνήθως 2 ώρες γιατί δεν άντεχαν παραπάνω λόγω της μεγάλης θερμοκρασίας. Μετά το ψήσιμο άρχιζε η μεταφορά του στην κατανάλωση, φόρτωναν σε τσουβάλια τον ασβέστη και τον κουβαλούσαν με τα ζώα στα χώρια της Νάξου και στη χώρα και η τιμή του ήταν συνήθως 1 δραχμή ή οκά. Αφού τελείωναν την πώληση του ασβέστη έκαναν ταμείο και ο καθένας έπαιρνε το μερίδιό του και με αυτό τον τρόπο είχαν τα προς το ζην.
Τα καμίνια σταμάτησαν να λειτουργούν με αυτόν τον πρωτόγονο τρόπο το 1967 και αντικαταστάθηκαν με σύγχρονο εργοστάσιο παραγωγής ασβέστη.






Γαβρίλης Κονδύλης

Δευτέρα 11 Μαΐου 2009

ΑΓΙΟΣ ΘΑΛΕΛΑΙΟΣ



Άγιος Θαλέλαιος


Μικρός και γραφικός οικισμός του Δήμου Νάξου, με 85 περίπου μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία. Είναι χτισμένος στους πρόποδες του λόφου Άγιου Φωκά. Μπροστά του απλώνεται μια πανέμορφη κοιλάδα με περιβόλια που ποτίζονται από πηγάδια αφού δε διαρρέεται από τρεχάμενα νερά. Απέχει 5 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του νησιού και είναι ο πρώτος από τους 4 οικισμούς που αποτελούν το δημοτικό διαμέρισμα των Μελάνων.

Τα σπίτια του είναι κτισμένα το ένα δίπλα στο άλλο με στενά δρομάκια χωρίς ιδιαίτερη αρχιτεκτονική. Τα περισσότερα είναι μικρά και ισόγεια.
Πήρε το όνομα του από τον ομώνυμο Άγιο Θαλλέλαιο το Θαυματουργό που γιορτάζει στις 20 Μαΐου.

Ο ναός του Αγίου είναι δίκλιτος. Δεν είναι ακριβώς γνωστό πότε οικοδομήθηκε, αλλά στον εξωτερικό τοίχο υπάρχει η μισοσβησμένη επιγραφή: ΤΟΥ ΔΟΥΛΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΣΑΓΡΕΔΟC (1501)
Παλιότερα υπήρχε σε μάρμαρο ανάγλυφη και η μορφή του ηγουμένου, αλλά εξαφανίστηκε τα τελευταία χρόνια, φαίνεται πως το κλέψανε.

Ο Άγιος Θαλλέλαιος έζησε κατά τους χρόνους του βασιλέως Νουμεριανού, εν έτει 284. Καταγόταν από το Λίβανο και ήταν υιός του Βερουκίου και της Πωμυλίας. Υπέμεινε πολλά βασανιστήρια για να ασπαστεί την ειδωλολατρία και στο τέλος αποκεφαλίστηκε. Είχε σπουδάσει ιατρός και πρόσφερε υπηρεσίες του χωρίς να παίρνει ποτέ χρήματα (ανάργυρος). Και σήμερα αναφέρονται πολλά θαύματα. Στη μνήμη του ψάλλεται η ακολουθία που έχει γράψει ο Άγιος Πέτρος Νικόδημος ο Αγιορείτης στα 1972, και στην ευρύχωρη αυλή του ναού γινόταν και γίνεται το μεγαλύτερο πανηγύρι του νησιού μας.

Το τότε μοναστήρι του Αγίου Θαλλέλαιου μαζί με το Φωτοδότη και την Αγιά θεωρούνται από τα ποιο παλιά μοναστήρια του νησιού, αφού αναφέρεται, ότι το 1509 ο δούκας Κρίσπος αφιέρωσε αυτά τα τρία μοναστήρια στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.

Από αρχαιολογικής άποψης ο οικισμός έχει να επιδείξει το παλιό υδραγωγείο που έφερνε νερό από τη πηγή του Φλεριού στη Χώρα, τα χρόνια του τυράννου Λύγδαμη, και το οποίο αναστηλώθηκε τα τελευταία χρόνια και βρίσκεται στην ανατολική άκρη του οικισμού. Επίσης Β.Α της εκκλησίας πρέπει στην αρχαιότητα να υπήρχε κάποιο ιερό όπως μαρτυρούν τα σκόρπια μάρμαρα, πολλά από τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί για το χτίσιμο του ενοριακού ναού.

Σάββατο 9 Μαΐου 2009

ΓΑΜΟΣ ΣΤΙΣ ΜΕΛΑΝΕΣ ΤΟ 1966




Στο βιολί είναι ο Γεώργιος Αντωνίου Κονιτόπουλος(Θεουδάκι)

Στο λαούτο ο Γεώργιος Μαυροματάκης(Καμαριανός)


Τετάρτη 6 Μαΐου 2009

Μέλανες 1968


Γυναίκες έξω από την Αγροτολέσχη μετά από την παρακολούθηση σεμιναρίου από την κυρία Τζανετή με θέμα : Νέες μητέρες και φροντίδα μωρού.

Παρασκευή 1 Μαΐου 2009

ΑΡΧΑΙΟ ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟ ΚΑΙ ΙΕΡΟ ΤΟΝ ΠΗΓΩΝ-ΑRCHAIC AQUEDUCT
















ΑΡΧΑΙΟ ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟ ΝΑΞΟΥ - ΛΑΤΟΜΕΙΑ - ΙΕΡΟ

Η περιοχή των Μελάνων ήταν κατά την αρχαιότητα ιδιαίτερα σημαντική για την οικονομία και τον πολιτισμό της Νάξου. Ιδιαίτερα η περιοχή γύρω από το Φλεριό, πλούσια σε παχιά επιφανειακά στρώματα καλής ποιότητας μαρμάρου αποτέλεσε λίκνο της ανάπτυξης της μαρμάρινης ελληνικής αρχιτεκτονικής και πλαστικής. Έχουν εντοπισθεί λείψανα που μαρτυρούν κατοίκηση και πιθανώς λατόμευση μαρμάρου ήδη κατά την 3η π.Χ. χιλιετία. Η μεγάλη ακμή των λατομείων των Μελάνων σημειώνεται πάντως τον 7ο και 6ο αιώνα. Μερικά από τα εντυπωσιακότερα γλυπτά και οικοδομήματα των χρόνων αυτών στη Νάξο, τη Δήλο και σε άλλλα μέρη της Ελλάδας συνδέονται με την εργασία στα αρχαία λατομεία της περιοχής, στα οποία σώζονται ημιτελή, σε διάφορα στάδια κατεργασίας, αγάλματα και άλλα έργα.
Παράλληλα η περιοχή έχει πλούσιες πηγές νερού, που και σήμερα τροφοδοτούν την πλούσια βλάστηση του τόπου. Στην αρχαιότητα ένα υδραγωγείο μήκους 11 περίπου χιλιομέτρων, σημαντικό τεχνικό έργο με πολλές φάσεις, μετέφερε το νερό στην πόλη της Νάξου εξασφαλίζοντας την ύδρευσή της. Ήδη κατά την αρχική κατασκευή του χρειάστηκε να διατηρηθεί το βουνό στα βόρεια της κοιλάδας του Φλεριού με σήραγγα, για τη μέγιστη εκμετάλλευση του νερού, με διανομή του προς όλες τις έυφορες περιοχές κατά τη διαδρομή του προς την πόλη. Σε ένα ιερό στην περιοχή των λατομείων και της αρχαίας πηγής λατρευόταν μία θεά της ευφορίας και ήρωες προστάτες των λατόμων, που ήταν οι κύριοι επισκέπτες του.

Η λατρεία που ξεκίνησε σ' αυτόν τον τόπο κατά τον 8ο π.Χ. αιώνα εγκαταστάθηκε λίγο ψηλότερα από τις πλούσιες πηγές νερού της περιοχής ανάμεσα σε όγκους μαρμάρου που φέρουν ίχνη λατόμευσης. Η ακμή του ιερού σημειώνεται τον 7ο και τον 6ο π.Χ. αιώνα και συμπίπτει με την ακμή της εκμετάλλευσης των λατομείων μαρμάρου της περιοχής. Τον 8ο αιώνα η λατρεία εξυπηρετείται από ένα λιθόκτιστο μονόχωρο κτίριο που ακουμπά σε ένα επιβλητικό όγκο μαρμάρου, ένα ισοπεδωμένο χώρο δίπλα του, ένα περίβολο στα βόρεια και ένα ακόμη βοηθητικό κτίριο με τρεις χώρους στα νότια, δίπλα στην είσοδο από την πηγή.
Τον 7ο αιώνα δίπλα στο παλιό ανεγείρεται ένα δεύτερο μεγαλύτερο μονόχωρο ιερό κτίριο, στα δυτικά του διευθετούνται νέοι υπαίθριοι χώροι, σε δύο από τους οποίους προσφέρονται έμπειρες θυσίες και ο περίβολος επεκτείνεται προς τα δυτικά και νότια. Τον 6ο αιώνα, μετά από καταστροφή που προκλήθηκε από μετακίνηση του μαρμάρινου όγκου δίπλα στο αρχαιότερο κτίριο, το κτίριο αυτό ανακτίζεται με μείωση του πλάτους του ως βοηθητικό του δεύτερου το οποίο αποκτά στο εσωτερικό του ένα ημικυκλικό θρανίο.
Τα νότια βοηθητικά κτίρια κατεδαφίζονται και σε μικρή απόσταση στα δυτικά τους κτίζεται μαρμάρινος ναϊσκος προσανατολισμένος στα παλαιά ιερά κτίρια. Το ιερό λειτούργησε μέχρι το τέλος των αρχαίων χρόνων. Η θεότητα που λατρεύθηκε πρέπει να ήταν μια θεά της ευφορίας, κοντά της όμως τιμήθηκαν πιθανότατα, αν κρίνουμε από επιγραφή που προέρχεται από την περιοχή και οι ήρωες Ώτος και Εφιάλτης, οι οποίοι διέθεταν την δύναμη να μετακινούν μεγάλους λίθινους όγκους, ως προστάτες των λατόμων, που ήταν οι κύριοι επισκέπτες του ιερού. Η ανασκαφή έφερε στο φως πολλά μισοτελειωμένα ή αποτυχημένα έργα τους. Η σημασία του ιερού έγκειται σ' αυτήν ακριβώς την ιδιαιτερότητά του: ότι μας φέρνει κοντά στην εργασία των λατόμων και στα πρώτα βήματα τηε εξέλιξης της ελληνικής μαρμαρικής τέχνης που ξεκίνησε σ' αυτήν εδώ την περιοχή.

Ο ναϊσκος της τρίτης φάσης του ιερού κατασκευάσθηκε από μάρμαρο. Τα θεμέλιά του, που σώθηκαν μέχρι την ευθυντηρία κατασκευάσθηκαν από μεγάλους αδρά δουλεμένους όγκους μαρμάρου που κόπηκαν στην περιοχή, ενώ η ανωδομή του κτίσθηκε με αδρά τετραγωνισμένους όγκους μαρμάρου. Η στέγη ήταν δικλινής, με μαρμάρινα κεραμίδια, από τα οποία πολλά τεμάχια σώθηκαν στην περιοχή. Είναι εμφανής η διάθεση χρήσης μεγάλων λίθων στο μικρό αυτό οικοδόμημα, που εκδηλώνει πιθανώς την βούληση των κατασκευαστών να το συνδέσουν με τους ήρωες-προστάτες των λατόμων οι οποίοι διέθεταν την μυθική δύναμη της μετακίνησης μεγάλων γήινων όγκων. Η βάση με την κυκλική υποδοχή μπροστά στον ναϊσκο στήριζε μαρμάρινο κιονίσκο όπως αυτοί που βρέθηκαν στο ιερό, πάνω στον οποίο θα είχε τοποθετηθεί γλυπτό ανάθημα (μικρό άγαλμα ή σφίγγα). Ημίεργα τέτοια έργα έχουν βρεθεί επίσης στο ιερό.

Στην περιοχή αυτή, που το βραχώδες έδαφος πέφτει απότομα προς τα νοτιανατολικά, δεν χρειάστηκε να ορισθεί το ιερό με περίβολο. Αριστερά, αμέσως στα ανατολικά της βόρειας εισόδου του ιερού, υπήρχε μικρό οίκημα, του οποίου τα λείψανα διατηρήθηκαν στο επίπεδο των θεμελίων του. Λειτούργησε πιθανώς ως εργαστήριο παραγωγής απλών για το ιερό (πήλινα ειδώλια, αγγεία κ.α.) από τον 7ο αιώνα και εξής, αν κρίνουμε από τα ίχνη της δραστηριότητας που παρατηρήθηκαν στην ταραγμένη του λεπτή επίχωση. Άλλη μια ασαφής κατασκευή υπήρχε ανάμεσα στους βράχους.
Από το πλάτωμα πριν από τα λείψανα της κατασκευής αυτής μπορεί ο επισκέπτης να δει ψηλά στην πλαγιά του απέναντι βουνού ένα από τα σημαντικότερα σημεία έντονης αρχαίας λατόμευσης στην περιοχή και να διακρίνει το ένα από τα δύο σωζόμενα αρχαία αγάλματα που έμειναν ημιτελεί επί τόπου.

Μεταξύ 640 και 625 π.Χ. αποφασίσθηκε να κτισθεί ένα δεύτερο, μεγαλύτερο λατρευτικό κτίριο, που κατέλαβε μεγάλο μέρος του ισοπέδου στα δυτικά του παλαιότερου. Το ισόπεδο επεκτάθηκε ελάχιστα προς τα δυτικά, δημιουργήθηκαν όμως και άλλα προς τα νοτιοδυτικά. Το δομικό υλικό του κτιρίου ήταν αδρά δουλεμένες μαρμαρόπετρες. Μέρος αυτού του υλικού βρέθηκε να σκεπάζει το ερείπιο. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το στοιχείο το οποίο σώζεται στην πρόσοψη του νέου κτιρίου, δηλαδή το μονολιθικό μαρμάρινο κατώφλι της θύρας, το οποίο σώζει στα δύο άκρα τα ίχνη της έδρασης των επίσης μονολιθικών παραστάδων.
Το κατώφλι αυτό έχει ως θεμελίωση δύο μαρμάρινους κύβους στα άκρα του. Έχουμε εδώ το αρχαιότερο, πρωτόγονο παράδειγμα μαρμάρινου θυρώματος, το οποίο εξελίσσεται αργότερα στα Ναξιακά οικοδομήματα στη Νάξο κα τη Δήλο σε ένα από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία της μνημειώδους ιωνικής αρχιτεκτονικής.
Ο άξονας του νέου οικοδομήματος τοποθετήθηκε επάνω σε ένα καθιερωμένο από τη λατρεία σημείο, μια πυρά που είχε προσφερθεί στις θεότητες του ιερού πάνω στο ισόπεδο που κατέλαβε αργότερα το κτίριο. Προφανώς ήδη κατά την πρώτη περίοδο λειτουργίας του η πυρά αυτή παρέμεινε ορατή ή κατά κάποιο τρόπο αναδεδειγμένη στο δάπεδο του εσωτερικού του. Μετά την αναδιαμόρφωση του συμπλέγματος των δύο κτιρίων κατά των 6ο αιώνα ο χώρος της πυράς σκεπάσθηκε από ένα λιθοσωρό και γύρω απ' αυτόν κατασκευάσθηκε ένα ημικυκλικό θρανίο. Η διαμόρφωση αυτή υποδηλώνει τη λειτουργία μιας χθόνιας μυστηριακής λατρείας.

1. Είσοδος σήραγγας υδραγωγείου
2. Αρχαίο Ιερό
3. Κούρος Φλεριού
4. Κούρος Φαραγγιού
5. Αρχαία πηγή

Τον 7ο π.Χ. αιώνα δημιουργήθηκαν δύο χώροι στο ιερό, ως υπαίθριοι περίβολοι, στους οποίους προσφέρονταν θυσίες στις θεότητες του ιερού. Στις γωνίες υπήρχαν πρόχειρες εστίες. Στο έδαφος ανοίγονταν αβαθείς λάκοι, μέσα στους οποίους συγκεντρωνόταν στάχτη και απομεινάρια από τις προσφορές (οστά, σπασμένα αγγεία, τεμάχια χαλκών αντικειμένων κ.α.) Τα υλικά αυτά σκεπάζονταν με λεπτές σχιστολιθικές πλάκες που κόβονταν στα πετρώματα του ανατολικού μέρους και διαμορφώνονταν σε κυκλικό σχήμα. Οι προσφορές αυτού του είδους πρέπει να γίνονταν για πολύ καιρό στον ίδιο χώρο, γιατί μερικές από τις αποθέσεις σκεπάζουν άλλες παλαιότερες. Μερικές φορές ως καλύμματα των προσφορών χρησιμοποιήθηκαν βάσεις μεγάλων πήλινων αγγείων. Δίπλα από μια από τις κυκλικές αυτές πλάκες αποκαλύφθηκε αγγείο που περιείχε 94 αστραγάλους αιγοειδών. Οι περίβολοι αυτοί αρχικά διέθεταν είσοδο. Αργότερα όμως η είσοδος φράχθηκε με χαμηλό τοίχο, οι χώροι επομένως έγιναν άβατοι, δηλαδή απάτητοι και μέσα τους διατηρήθηκαν οι υπάρχουσες προσφορές, αλλά πιθανότατα δεν προσφέρονταν πια νέες. Το κατώφλι της εισόδου σώζεται κάτω από τον τοίχο της μεταγενέστερης φάσης.
Στα νότια των χώρων με τις προσφορές δημιουργήθηκε πιθανότατα κατά την τρίτη φάση λειτουργίας του ιερού διάδρομος εισόδου σ' αυτό από τα δυτικά. Αξιοσημείωτη είναι η θέα ολόκληρου του ιερού, που αναδεικνύει την κυκλοτερή διάταξη των εγκαταστάσεών του.
Πηγή: ΚΑ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. In the existing monuments, characteristic also are, the roman aqueduct and the archaic aqueduct that were transporting water from Fleriou point to Chora of Naxos.(In our days four parts are saved in various points). Byzantine Churches of Saint Georgios, Virgin Mary of Kryptomatis, the resort of Sanoudos in the Kampones, the tower of Sanoudos in the Koyrnohori, the olive press of Demari.

ΚΟΥΡΟΣ ΜΕΛΑΝΕΣ-KOUROS OF MELANES




Στις Μέλανες, στην τοποθεσία Φλεριό βρίσκονται δύο από τους τρεις Κούρους της Νάξου.
Ο ένας από τους δύο έχει μήκος γύρω στα 6,5 μέτρα και χρονολογείται από τον 7ο αιώνα. Έχει την ονομασία "'Ελληνας" γιατί το μέγεθος και η δύναμη του ταυτίζονται με τον Έλληνα.
Βρίσκεται σε ένα πολύ φροντισμένο περιβόλι της οικογένειας Κονδύλη.

In position Flerio, near village Melanes is located another half-made Kouros. This oversized statue shows a man. It is of 6,4m height and it's dated from the 7th century BC.