ΜΕΛΑΝΕΣ-ΑΝΕΡΓΙΑ

Οι Μέλανες είναι το πρώτο χωριό της Νάξου σε ανεργία .Στο 80% έχει φτάσει η ανεργία στο χωριο μας.Το 2009 ήταν μια δύσκολη χρονιά για τους οικοδόμους γιατί πολύ έμειναν ανασφάλιστοι. Τα συνεργία έχουν συρρικνωθεί και έχουν μείνει αυτά που υπήρχαν πριν 20 χρόνια. Ας ελπίσουμε κάτι να αλλάξει στους επόμενους μήνες γιατί τα πράγματα είναι δύσκολα.

Για όσους είναι γεννημένοι μεταξύ 1950-1980(ΠΩΣ ΜΕΓΑΛΩΣΑΜΕ!!)

H αλήθεια είναι ότι δεν ξέρω πώς καταφέραμε να επιβιώσουμε.Ήμαστε μια γενιά σε αναμονή:περάσαμε την παιδική μας ηλικία περιμένοντας. Έπρεπε να περιμένουμε δύο ώρες μετά το φαγητό πριν κολυμπήσουμε, δύο ώρες μεσημεριανό ύπνο για να ξεκουραστούμε και τις Κυριακές έπρεπε να μείνουμε νηστικοί όλο το πρωί για να κοινωνήσουμε.Ακόμα και οι πόνοι περνούσαν με την αναμονή..Κοιτάζοντας πίσω, είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι είμαστε ακόμα ζωντανοί.. Εμείς ταξιδεύαμε σε αυτοκίνητα χωρίς ζώνες ασφαλείας και αερόσακους. Κάναμε ταξίδια 10 και 12 ωρών, πέντε άτομασε ένα Φιατάκι και δεν υποφέραμε από το «σύνδρομο της τουριστικής θέσης». Δεν είχαμε πόρτες, παράθυρα, ντουλάπια και μπουκάλια φαρμάκων ασφαλείας για τα παιδιά.. Ανεβαίναμε στα ποδήλατα χωρίς κράνη και προστατευτικά, κάναμε ωτο-στοπ,καβαλάγαμε μοτοσικλέτες χωρίς δίπλωμα. Οι κούνιες ήταν φτιαγμένα από μέταλλο και είχαν κοφτερές γωνίες.Ακόμα και τα παιχνίδια μας ήταν βίαια. Περνάγαμε ώρες κατασκευάζοντας αυτοσχέδια αυτοκίνητα για να κάνουμε κόντρες κατρακυλώντας σε κάποια κατηφόρα και μόνο τότε ανακαλύπταμε ότι είχαμε ξεχάσει να βάλουμε φρένα. Παίζαμε«μακριά γαιδούρα» και κανείς μας δεν έπαθε κήλη ή εξάρθρωση.. Βγαίναμε από το σπίτι τρέχοντας το πρωί, παίζαμε όλη τη μέρα και δεν γυρνούσαμε στο σπίτι παρά μόνο αφού είχαν ανάψει τα φώταστους δρόμους. Κανείς δεν μπορούσε να μάς βρει. Τότε δεν υπήρχαν κινητά. Σπάγαμε τα κόκκαλα και τα δόντια μας και δεν υπήρχε κανένας νόμος για να τιμωρήσει τους «υπεύθυνους»Ανοίγανε κεφάλια όταν παίζαμε πόλεμο με πέτρες και ξύλα και δενέτρεχε τίποτα. Ήταν κάτι συνηθισμένο για παιδιά και όλα θεραπεύονταν με λίγο ιώδιο ή μερικά ράμματα.. Δεν υπήρχε κάποιος να κατηγορήσεις παρά μόνο ο εαυτός σου. Είχαμε καυγάδες και κάναμε καζούρα ο ένας στον άλλος και μάθαμε να το ξεπερνάμε. Τρώγαμε γλυκά και πίναμε αναψυκτικά, αλλά δεν ήμασταν παχύσαρκοι. Ίσως κάποιος από εμάς να ήταν χοντρός και αυτό ήταν όλο. Μοιραζόμασταν μπουκάλια νερό ή αναψυκτικά ή οποιοδήποτε ποτό και κανένας μας δεν έπαθε τίποτα.Καμιά φορά κολλάγαμε ψείρες στο σχολείο και οι μητέρες μας το αντιμετώπιζαν πλένοντάς μας το κεφάλι με ζεστό ξύδι..Δεν είχαμε Playstations, Nintendo 64, 99 τηλεοπτικά κανάλια,βιντεοταινίες με ήχο surround, υπολογιστές ή Ιnternet. Εμείς είχαμε φίλους..Κανονίζαμε να βγούμε μαζί τους και βγαίναμε.. Καμιά φορά δεν κανονίζαμε τίποτα, απλά βγαίναμε στο δρόμο και εκεί συναντιόμασταν για να παίξουμε κυνηγητό, κρυφτό, αμπάριζα... μέχρι εκεί έφτανε η τεχνολογία.Περνούσαμε τη μέρα μας έξω, τρέχοντας και παίζοντας. Φτιάχναμε παιχνίδια μόνοι μας από ξύλα.. Χάσαμε χιλιάδες μπάλες ποδοσφαίρου. Πίναμε νερό κατευθείαν από τη βρύση, όχι εμφιαλωμένο, και κάποιοι έβαζαν τα χείλη τους πάνω στη βρύση. Κυνηγούσαμε σαύρες και πουλιά με αεροβόλα στην εξοχή, παρά το ότι ήμασταν ανήλικοι και δεν υπήρχαν ενήλικοι για να μας επιβλέπουν. Πηγαίναμε με το ποδήλατο ή περπατώντας μέχρι τα σπίτια των φίλων και τους φωνάζαμε από την πόρτα. Φανταστείτε το! Χωρίς να ζητήσουμε άδεια από τους γονείς μας, ολομόναχοι εκεί έξω στο σκληρό αυτό κόσμο! Χωρίς κανέναν υπεύθυνο! Πώς τα καταφέραμε;Στα σχολικά παιχνίδια συμμετείχαν όλοι και όσοι δεν έπαιρναν μέρος έπρεπε να συμβιβαστούν με την απογοήτευση. Κάποιοι δεν ήταν τόσο καλοί μαθητές όσο άλλοι και έπρεπε να μείνουν στην ίδια τάξη. Δεν υπήρχαν ειδικά τεστ για να περάσουν όλοι.. Τι φρίκη!Κάναμε διακοπές τρεις μήνες τα καλοκαίρια και περνούσαμε ατέλειωτες ώρες στην παραλία χωρίς αντηλιακή κρέμα με δείκτη προστασίας 30 και χωρίς μαθήματα ιστιοπλοΐας, τένις ή γκολφ..Φτιάχναμε όμως φανταστικά κάστρα στην άμμο και ψαρεύαμε μεένα αγκίστρι και μια πετονιά. Ρίχναμε τα κορίτσια κυνηγώντας τα, όχι πιάνοντας κουβέντα σε κάποιο chat room και γράφοντας ; ) : D : PΕίχαμε ελευθερία, αποτυχία, επιτυχία και υπευθυνότητα και μέσα από όλα αυτά μάθαμε και ωριμάσαμε. Αν εσύ είσαι από τους «παλιούς»... συγχαρητήρια! Είχες την τύχη να μεγαλώσεις σαν παιδί....Αποστολέας:Αγνώστου ταυτότητας μέχρι στιγμής. Τον/Την ευχαριστούμε για το ταξίδι...

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΚΑΛΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ !!!

Οι απόκριες πέρασαν και ήρθε η Καθαρά Δευτέρα. Όλοι βγήκαμε στην εξοχή για να πεταξουμε τον χαρταετό. Άλλοι τον πέταξαν στον ουρανό, άλλοι στα καλώδια της ΔΕΗ, άλλοι στην θάλασσα και κάποιοι άλλοι τον ''πέταξαν'' πίσω από τους κέδρους. Ωραία τα τραγούδια στο Αλικό, αλλά έχει και παρατράγουδα. Άντε και του Χρόνου !!!!!

ΚΟΥΔΟΥΝΑΤΟΙ, ΒΡΑΚΑΔΕΣ, ΚΑΡΔΕΛΛΑΤΟΙ – ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΟΡΕΙΝΗ ΝΑΞΟ

ΔΕΥΤΕΡΑ 15/02/2010
09:00 ΕΤ 1
ΚΟΥΔΟΥΝΑΤΟΙ, ΒΡΑΚΑΔΕΣ, ΚΑΡΔΕΛΛΑΤΟΙ – ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΟΡΕΙΝΗ ΝΑΞΟ
ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

Εθνογραφικό ντοκιμαντέρ της εθνομουσικολόγου Ροζάννας Λαδά. Πανάρχαια έθιμα, αρχέγονες μεταμφιέσεις, λαϊκά δρώμενα και χορευτικές μασκαράτες,ζωντανεύουν κάθε χρόνο τις απόκριες στη Νάξο, το μυθικό νησί του Διονύσου και της Αριάδνης. Έως σήμερα στη Νάξο,οι διονυσιακοί ήχοι των αυλών της τσαμπούνας και οι πολύκροτοι ρυθμοί από τα «τουμπάκια» - παραδοσιακά κρουστά όργανα – και τα κουδούνια των μεταμφιεσμένων, ξεσηκώνουν και προσκαλούν σε χορό, πάνδημη χαρά και ξεφάντωμα.

Σκηνοθέτης: Κάτια ΠαπαδάκηΠαραγωγή: ΠΟΕΚ

ΜΕΛΑΝΙΤΙΚΟΣ ΑΠΟΚΡΙΑΤΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ (ΤΥΡΙΝΗ ΔΕΥΤΕΡΑ)

Η τυρινή Δευτέρα είναι ένας αποκριάτικος σκοπός, που δεν γνωρίζουμε το δημιουργό του. Στις Μέλανες, τα πολύ παλιά χρόνια παιζόταν με σουβλιάρι(φλογέρα) και τουμπάκι. Στα νεοτέρα χρόνια ο πρώτος, που το διασκεύασε και παίχτηκε με βιολί και λαούτο ήταν ο Νικόλαος Ιωάννου Κονδύλης (Ποτονικόλας). Ακόμα και σήμερα συνεχίζει αυτός ο σκοπός να παίζεται μόνο στις Μέλανες την Τυρινή εβδομάδα. Το όνομα <<Τυρινή Δευτέρα>> το πήρε από την πρώτη μέρα της Τυρινής Εβδομάδας, που ξεκινούσαν οι Μελανίτες Κορδελάδες το γλέντι στα γύρο χωριά. Για τους παππούδες μας, το γλέντι της μοσκαράδας ήταν τόσο σημαντικό, που το παρομοίαζαν με την Μεγαλόχαρη και έλεγαν <<Πάμε Στην Μεγαλόχαρη>>, εννοούσαν πάμε στην μοσκαράδα.

ΑΠΟΚΡΙΑ ΣΤΙΣ ΜΕΛΑΝΕΣ-τώρα που είναι αποκριές χορέυουν και οι γριές

Στις Μέλανες και σε άλλα χωριά της Νάξου επιζεί το έθιμο των κορδελάτων οι οποίοι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος ενός περιοδεύοντος θιάσου, ο οποίος ονομάζεται μπαϊράκι. Το μπαϊράκι αποτελείται από τον αρχηγό του, τον μπαϊρακτάρη, τους λεβέντες, νέους με στολή τσολιά που στην πλάτη τους κρέμονται πολύχρωμες κορδέλες και μαντήλια (κατ’ αναλογία ίσως με το γαϊτανάκι), τους ληστές, τους μοσκάρους και τέλος τα όργανα μαζί με τη σημαία, το μπαϊράκι.
Οι κορδελάτοι ή αλλιώς φουστανελάδες, αφού ετοιμαστούν στο χωριό τους, φορώντας όλα τα απαραίτητα εξαρτήματα της αποκριάτικης ενδυμασίας (τη φουστανέλα, η οποία φτιαχνόταν από τα σεντόνια των κρεβατιών, το άσπρο πουκάμισο, τη γραβάτα με την καρφίτσα, το βρακί, το χοντρό άσπρο καλσόν, το γιλέκο με τις κορδέλες και τα μαντήλια, τα χρυσαφικά κ.λπ.), λαμβάνουν μέρος σε μία αποκριάτικη περιοδεία, η οποία περιλαμβάνει επισκέψεις στα γειτονικά χωριά. Ηγείται της πομπής ο μπαϊρακτάρης, ένας μεγάλης ηλικίας άνδρας, ο οποίος κρατά το λάβαρο της Αποκριάς, μια σημαία του χωριού όπου στην κορφή έχει έναν σταυρό και ένα μήλο. Ακολουθεί, έπειτα, ένας που κρατά μια καραμπίνα και ρίχνει τουφεκιές, ένας που κρατά μια καραμούζα, τα παραδοσιακά όργανα, οι φουστανελάδες και τέλος διάφοροι χωριανοί. Η πομπή αυτή αποτελείται αποκλειστικά από άνδρες.

Όταν η πομπή φθάσει σε κάποιο χωριό, οι κορδελάτοι φώναζουν τον κόσμο του χωριού να μαζευτεί στο καφενείο, όπου θ’ ακολουθήσει το γλέντι. Οι γυναίκες του χωριού φέρνουν τα φαγητά τους και κερνούν τον όμιλο των συγχωριανών τους. Με την έλευσή τους στο καφενείο, οι κορδελάτοι χορεύουν συνήθως έναν χορό μόνοι τους. Ο χορός αυτός ήταν συρτός πολίτικος, όπου όλοι οι Φουστανελάδες κάνουν τις ίδιες φιγούρες την ίδια στιγμή, σύροντας ένας- ένας με τη σειρά τον κύκλο του χορού. Έπειτα, χορεύουνν όλες τις κοπέλες του χωριού. Ο μπαϊρακτάρης κατά τη διάρκεια αυτού του δρώμενου, κρατώντας το λάβαρο, “χαϊδεύει” τα κεφάλια όσων χορεύουνν και, όπως λένε, τους καλύπτει με το λάβαρο της Αποκριάς.


Ένα χαρακτηριστικό αυτού του εθίμου σχετίζεται με τις νύφες του χωριού που επισκέπτεται ο όμιλος των κορδελάτων και των υπολοίπων. Εάν μια κοπέλα είναι νύφη, φρεσκοπαντρεμμένη, πηγαίνει στο καφενείο κρατώντας ένα χρωματιστό μαντήλι, το οποίο και παίρνει κάποιος φουστανελάς σε περίπτωση που θέλει να την χορέψει. Το μαντήλι αυτό ράβεται αργότερα πάνω στο γιλέκο του, γι’ αυτό άλλωστε και αυτό το κομμάτι της παραδοσιακής φορεσιάς του κορδελάτου έχει στο μπροστινό του μέρος ραμμένα χρωματιστά μαντήλια, ενώ στην πλάτη του χρωματιστές κορδέλες. Το γλέντι κρατά 2 με 3 ώρες, ενώ η πομπή φεύγοντας από το ένα χωριό πηγαίνει στο επόμενο, έχοντας τον ίδιο σκοπό: να μεταφέρει το αποκριάτικο κλίμα με τα γλέντια και τους χορούς, να διασκεδάσει δηλαδή τους κατοίκους των χωριών. Κατά την επιστροφή στο δικό τους χωριό, οι Κορδελάτοι χορεύουν ξανά στην πλατεία μέχρι να βραδιάσει. Στο Φιλώτι, αποκορύφωμα του κεφιού αποτελεί ο γεροντίστικος χορός, ο οποίος χορεύεται χωρίς συνοδεία οργάνων, μόνο από γυναίκες και άντρες παντρεμένους και μεγάλης ηλικίας. Αυτοί τραγουδούν το λεγόμενο αισχοτράγουδο.

Τόσο στο έθιμο των κουδουνάτων, όσο και στο έθιμο των κορδελλάτων, κάποιος ντύνεται αρκούδα, φορώντας προβιές και κουδούνια στη μέση ή ένα κουδούνι στο λαιμό. Την αρκούδα την τραβά ένας βρακάς, ο αρκουδιάρης, ο οποίος την χτυπά για να τρέχει ή σε άλλη περίπτωση χτυπά ένα τύμπανο παίζοντας έναν ρυθμό για να χορέψει.

Την Καθαρά Δευτέρα πολλοί Ναξιώτες φεύγουν συνήθως απ’ το χωριό τους και πηγαίνουν στις εξοχές μ’ όλα τα νηστίσιμα φαγητά (παλαιότερα τα έβαζαν μέσα σε ντουράδες). Εκεί πιάνουν τον χορό και το τραγούδι μέχρι το βράδυ, όπου γύριζουν πάλι πίσω στο χωριό. Εκείνη την ημέρα στο Γλινάδο και τα κάτω χωριά τα πολυήμερα γλέντια ολοκληρώνονται με τον χορό των γερόντων και των γριών στην πλατεία του χωριού. Πολλοί ντύνονται με στολές κι άλλοι μουτζουρώνονται με καπνό. Οι γυναίκες, επειδή αρχίζει η νηστεία από την επόμενη μέρα, καθαρίζουν τα τσικάλια με άμμο και στάχτη, για να ‘ναι καθαρά για τα νηστίσιμα φαγητά. Άλλοι τρώνε επίσης αυτά που έχουν περισσέψει από την προηγούμενη μέρα.
'>